روغن ارده کنجد یک لیتری

روغن یکی از مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین محصولات مورداستفاده در سبد غذایی خانواده‌هاست. بنابراین صرف زمان هزینه کافی برای انتخاب روغن سالم، ضروری است و انتخاب صحیح روغن می‌تواند به‌سلامت اعضای خانواده بیانجامد.

روغن و چربی‌های خوراکی، یکی از گروه‌های غذایی ضروری برای بدن انسان است و هر فرد سالم باید ۲۵ تا ۳۰ درصد از کالری مصرفی روزانه خود را از چربی‌ها دریافت کند.

این میزان در افراد مبتلابه بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین افراد دچار فشارخون و کلسترول بالا باید کمتر باشد. بااین‌حال حذف کامل این گروه غذایی ممکن نیست و می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را بر سلامت انسان وارد آورد.

پس بهتر است از چربی‌هایی استفاده شود که سلامتی این بیماران را تضمین کند. استفاده از روغن‌های سالم و خالص می‌تواند مواد مغذی لازم را به بدن انسان برساند و مصرف روزانه این روغن‌ها برای سلامتی قلب و عروق مفید است.

روغن ارده کنجد یکی از روغن‌های گیاهی خالص و سرشار از مواد مغذی است که به دلیل خواص شگفت‌انگیز و عطروطعم خاصی که دارد در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرارگرفته است.

جایگزین کردن این محصول با روغن‌های مملو از چربی‌های اشباع و روغن‌های ناسالم، بی‌تردید زندگی بهتر و سالم‌تری را برای شما به ارمغان می‌آورد.

تاریخچه:

دانه‌های کنجد از سالیان دور در کشورهای آسیایی و به‌ویژه ایران بسیار موردتوجه بوده است و به‌عنوان یک چاشنی و همچنین برای استخراج روغن، مورداستفاده قرار می‌گرفته است.

تانزانیا بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن کنجد است و این روغن را به دو صورت معمولی و روغن حاصل از دانه‌های برشته‌شده عرضه می‌کند. خاستگاه اصلی محصولات کنجدی در ایران، شهرستان اردکان است.

دانه‌های کنجد حاوی مقادیر بالایی روغن هستند؛ این دانه‌ها بیش از ۵۰ درصد روغن و ۲۵ درصد پروتئین دارند. ۱ قاشق غذاخوری از روغن کنجد ۱۲۰ کالری انرژی و ۱۴ گرم چربی دارد.

نحوه تهیه:

در این روش سنتی، دانه‌های کنجد ابتدا شستشو داده می‌شوند تا آلودگی‌ها و میکروب‌های موجود بر سطح کنجد پاک‌سازی شود. در مرحله بعد دانه‌های شسته شده پوست‌گیری می‌شوند.

این مرحله علاوه بر اینکه سبب بهبود طعم محصول نهایی می‌شود، بقایای هرگونه آلودگی‌های سطح کنجد را نیز حذف می‌کند. در مرحله سوم دانه‌های کنجد حرارت داده می دهیم.

این مرحله در استخراج روغن ارده بسیار مهم است زیرا حرارت دهی باید کنترل‌شده و در دمای استاندارد انجام دهیم.

سپس دانه‌های تفت‌داده شده به‌خوبی آسیاب می‌شوند. محصول تولیدشده در این مرحله ارده نام دارد که یکی از محصولات بی‌نظیر تولیدشده از کنجد است. برای جداسازی روغن از ارده، به این محصول طبق استانداردهای مشخصی آب اضافه می کنیم.

این آب جذب بافت ارده شده و درنتیجه روغن از ارده خارج می‌شود. در مرحله بعدی بقایای تفاله ارده و آب از روغن حذف می‌شوند تا روغن کاملاً خالص به دست آید؛ تفاله حاصل از روغن‌گیری معمولاً به مصرف دام می‌رسد.

ویژگی‌ها:

• روغن ارده کنجد، سرشار از اسید اولئیک است. اسید اولئیک ترکیب اصلی روغن‌زیتون است و به نظر می‌رسد روغن‌های تصفیه نشده‌ای که سرشار از اسید اولئیک باشند، برای سلامتی قلب و عروق بسیار مفید هستند.
• از دیگر خواص روغن ارده کنجد جلوگیری از پوکی استخوان و ترمیم و رشد استخوانی به دلیل وجود دو ماده معدنی مهم مس و کلسیم است.
• وجود منیزیم برای متابولیسم قند، در بدن لازم است و ممکن است باعث آزادسازی و فعال شدن انسولین شود؛ درنتیجه مقادیر بالای منیزیم موجود در روغن ارده کنجد ، این روغن را به انتخاب مناسبی برای افراد مبتلابه دیابت تبدیل می‌کند.
• استفاده از روغن ارده کنجد به‌منظور حفظ بهداشت دهان و دندان نیز از دیگر خصوصیات این روغن است که از ایام گذشته مورداستفاده قرار می­گرفته است.
• غنای روغن ارده کنجد از عنصر زینک باعث افزایش مقاومت سیستم ایمنی بدن شده و عامل مؤثری در حفظ و شادابی پوست بدن محسوب می‌گردد.
•  این عنصر در تقویت و استحکام سیستم استخوان‌بندی بدن نیز نقش مهمی دارد.
• از روغن ارده کنجد در طب سنتی در هنگام بروز برخی اختلالات گوارشی نظیر یبوست به‌عنوان ملینی قوی استفاده می کنیم.
• روغن ارده­ کنجد باعث افزایش فعالیت‌های روده‌ای در فرد می‌گردد. وجود  گروه B و E و وجود عناصر منیزیم و کلسیم و نیز فسفر سبب شده است که از روغن ارده کنجد در جهت حفاظت از موهای سر در طب سنتی بهره­ گرفته ایم.
• مبارزه با رادیکال‌های آزاد روغن ارده کنجد سبب شده است که مصرف آن از برای بیماری‌هایی نظیر پارکینسون و سرطان در کنار سایر تدابیر تجویز گردد.
• خصوصیت آنتی‌اکسیدانی روغن ارده کنجد آن را در درمان بیماری‌های عصبی و نیز بروز آرتروز نیز مطرح نموده است.تهیه خمیر ارده به همراه روغن ارده کنجد می­تواند به‌عنوان غذای مکمل برای کودکان مورداستفاده قرار گیرد.
• از این مکمل برای افزایش قدرت ایمنی بدن کودکان و جلوگیری از بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی می‌توان استفاده نمود.
• قدرت طعم دهندگی روغن ارده کنجد بالاست و  کدبانوهای محترم ازاین‌روغن در اولویت برای مصارفی چون تهیه سالاد و یا انواع خورشت‌ها استفاده نمایند.
• در طب سنتی به‌طورکلی از روغن ارده کنجد به‌عنوان ملیّن رطوبت زا، چاق‌کننده، رفع صفرای سوخته سودا، تنگی نفس، سرفه خشک، زخم ریه و آسم، تشنج خشک و در ادرار سوختگی کودکان و سوزش ادرار استفاده کنید.

نحوه نگهداری:

روغن‌ها در برابر حرارت مقاوم هستند اما اگر مدت‌زمان طولانی در کنار گاز و در گرما باشند فاسد می‌شوند. ازاین‌رو، بهترین مکان برای نگهداری آن‌ها در کابینتی است که خشک و خنک و نیز دور از نور مستقیم خورشید باشد.

نحوه مصرف:

اگر نقطه دود روغن انتخابی شما بیش از 190 درجه سانتی‌گراد باشد (190 درجه، دمای مطلوب سرخ کردن در ماهیتابه است) مناسب است، ولی اگر کمتر از 190 درجه باشد، برای سرخ کردن توصیه می کنیم.

روغن ارده کنجد             حدودا 232 درجه سانتی‌گراد

روغن‌زیتون                   حدودا 190 درجه سانتی‌گراد

روغن کنجد                    حدودا 180 درجه سانتی گرا

طبق این اعداد و ارقام به‌وضوح مشخص می‌شود که کدام روغن‌ها برای سرخ کردن و پخت‌وپز مناسب است.

ازاین‌رو  می‌توان دریافت استفاده از روغن ارده کنجد برای سرخ کردن در دمای زیر نقطه دود مشکلی ندارد ولی استفاده از آن در دستگاه‌های سرخ‌کن و فر با دمای بیشتر از 220 درجه سانتی‌گراد توصیه نمی‌شود.

هشدار:

• روغن کنجد به‌طورکلی جهت مصرف خوراکی مضر و ممنوع است.
• موارد استفاده از روغن کنجد در طب سنتی به‌صورت ضماد است و استفاده خوراکی از آن متداول نبوده است.
• متأسفانه به علت عدم آگاهی مصرف‌کنندگان از خواص درمانی و دارویی این دو نوع روغن، شاهد هستیم مراکزی به‌وسیله دستگاه‌های روغن‌کشی از دانه کنجد مستقیماً برای تولید روغن با نام اشتباه ارده استفاده می‌نمایند.
• خصوصیت پوسته لزج کنجد در طب سنتی باعث بروز برخی بیماری‌ها می­گردد که مهم‌ترین و شایع‌ترین آن بروز کبد چرب در افرادی است که از روغن کنجد به‌صورت خوراکی استفاده می‌نمایند.
• صرفاً روغن خوراکی پس از تبدیل کردن کنجد به ارده و سپس روغن‌گیری از ارده به دست می‌آید.
• استفاده از ارده و مشتقات آن به‌طورکلی در بارداری ممنوع و مضر است زیرا احتمال سقط‌جنین را افزایش می‌دهد.